Jaan Kross: Vitfirringur keisarans

Daglega fylgist ég með nýjum bókum sem bætast við á Hljóðbókasafni Íslands, Blindrabókasafninu. Ein af bókunum sem bættist við nýlega er Vitfirringur keisarans eftir Jaan Kross.

Oftast bætast nýjar bækur við safnið en allt í einu birtist bók sem er frá 2002.

Hún er þýdd af Hirti Pálssyni og það er hann sjálfur sem les.

Langt ferðalag

Þetta líst mér á, hugsa ég, og vel hana sem næstu bók.

Vitfirringur keisarans er löng bók (20 klukkustundir í hlustun). Hún er eftir eistneska rithöfundinn Jaan Kross (fæddur  1920,  dó 2007). Hún kom út í heimalandi hans 1978 og á Íslandi 2002.  

Þetta er söguleg skáldsaga sem gerist í Eistlandi á fyrri hluta 19.aldar. Landsvæðið sem nú er  Eistland  heyrir þá undir Rússakeisara.  Sagan segir frá ungum aðalsmanni Timo Brock, sem tekur hlutverk sitt sem eiðsvarinn trúnaðarmaður keisarans svo alvarlega, að honum finnst hann þurfa að   segja honum  sannleikann. Þ.e. hvað hann telur að sé best fyrir fólkið í landinu. Höfundur leggur frásöguna í munn Jakobs, sem er mágur herra Timo Brocks. Hann og systir hans Eva koma  úr bændastétt. Á þessum tíma var fáheyrt að aðalsmenn kvæntust bóndadætrum enda  voru bændur enn í ánauð og ekki sjálfs sín ráðandi.

Keisarinn launar unga aðalsmanninum hreinskilnina með því að halda honum í níu ára fangelsi. Skyldi það vera tilviljun að það er nokkurn veginn jafn langur tími og höfundur þessarar bókar þurfti sjálfur að afplána í fangelsum Sovét? Fyrst í Tallin og síðar í Gúlakbúðum í Vorkúta.

Að lesa þessa bók er  meira en lestur. Það er eins og að fara i rannsóknarleiðangur til framandi lands. Stundum finnst mér að það hefði verið betra að hafa einhvern með mér. Kannski á ég eftir að fara á þessar slóðir þegar smithættan verður minni. Og þá ferð myndi ég ekki fara ein. Það er gott að láta sig dreyma.

En aftur til Jaan Kross. Útgáfa þessarar miklu bókar fór fram hjá mér á sínum tíma, enda enn að vinna og að reyna að standa mig. Mér finnst því mikill fengur í að rekast á hana núna. Og auðvitað kom þýðingin of seint fyrir okkur Íslendinga, því þá var áhugi manna minni hér en meðan Eistland var enn fórnarlamb.

En það er ekki neinn vafi á að boðskapur þessarar bókar vísar út fyrir efni hennar. Það er sorglegt að þurfta að horfast í augu við að það er enginn skortur á einvöldum og harðstjórum í henni veröld.

Sjálfsagt hafið þið mörg hver,lesendur mínir, lesið bókina þegar hún kom út á sínum tíma en ég mæli með henni fyrir ykkur hin. Það  er eitthvað alveg sérstakt við að lesa langar bækur. Það er örlítið eins og að búa á svæðinu.