Skollabrækur og aur ekkjunnar

 

Skollabrækur

Gamlar þjóðsagnir bera oft í sér mikil sannindi. Nýleg frétt varð til þess að gömul sögn rifjaðist upp fyrir mér.   Tilefnið var  saga  úr listaheiminum, þegar málarinn Þrándur Thoroddsen fékk ekki að hengja upp mynd í Hannesarholti sem sýndi fjármálaráðherrann okkar klæða  sig í nábrækur.

Mensaldur í Papey

Sagan sem sem rifjaðist upp var um Mensaldur, sem kenndur er við Papey. Um hann gengu margar sagnir á Austfjörðum þegar ég var að alast upp. Í frásögn móður minnar hafði Mensaldur búið á Melrakkanesi í Álftafirði. Sá bær hafði vissan ljóma í frásögn mömmu, því þar höfðu afi og amma verið vinnuhjú -, áður en þau urðu eigin húsbændur.

Mensaldur þessi vissi ekki aura sinna tal og það gekk sú saga að hann hefði efnast með hjálp Skrattans. Sá gamli hafði aðstoðað hann við að verða sér úti um skollabrækur, þær voru gerðar úr skinni af dauðum manni. Ég sá þetta allt lifandi fyrir mér, enda vön að fylgjast með hvernig skrokkar voru flegnir og gærur verkaðar.  Það var mikilvægt fyrir þann, sem átti slíkar brækur, að losa sig við þær fyrir andlátið.   Ef ekki var Skrattinn vís. Sagan segir að á efri árum hafi Mensaldur gerst örlátur á fé   og nutu sveitungar hans góðs af. Látið var að liggja, að buxurnar hafi óróað hann,  góðverk voru Guði þóknanleg og honum veitti ekki af guðs blessun. Þetta örlæti hans  gæti skýrt vinsældir hans og orðspor. Fjöldi barna þar um slóðir bar seinna nafn hans, Mensaldur eða Mensaldrína.

Eðli skollabróka

Vasinn á skollabrókum virkar þannig, að hver skildingur sem í hann er settur, tvöfaldast. En helst þarf fyrsti skildingurinn að vera stolinn frá fátækri ekkju á helgum degi.

Sagt er að þegar Mensaldur komst  á efri ár, hafi hann  fitnað  og átti  í  basli með að koma að sér brókunum. Það sýnir að það var litið á skollabrækur sem íveruklæði.

Þegar Mensaldur dó, kom upp sú sögn að hann hefði falið eitthvað af fé sínu í Papey. Fólk þóttist sjá þar loga, ókennilegan loga um nætur.

Skollabrókamenn vorra tíma

Okkar núverandi skollabrókaeigendur eiga það sameiginlegt með Mensaldri, að það er talið að þeir hafi falið fé sitt á eyjum, þó ekki Papey. Hvort þar brenni logi hef ég ekki heyrt af. Það fara heldur engar sögur af gjafmildi þeirra og ekkert bendir til , að þeir hafi losað sig við auðsöfnunarbrækurnar.

En Skrattinn sækir sína.

Athugasemdir

[Þorsteinn Briem, 11.10.2018 kl. 22:28]

Skrattans fékk sér skollabrók,
skálkurinn hann Simmi,
feita á nú bankabók,
og Bjarni hann er krimmi.