Hverjum ber að minnast 1000 ára afmælis Brjánsbardaga?

Oft finnst mér sem líf mitt stýrist fyrst og fremst af röð tilviljana. Veit þó að ég stýri þessum tilviljunum að hluta með eigin vali. Það er t.d. ekki hrein tilviljun að dagurinn í dag hefur verið helgaður Brjánsbardaga og Njálu. Ég greip á lofti umræðu Lars Lönnroth, sænsks fræðimanns, sem hefur verið mér svo vinsamlegur að gerast vinur minn á feisbók (Nafnið var mér kunnugt frá þeim tíma, fyrir margt löngu, þegar ég var við nám í Uppsala og glímdi við að skoða hugmyndir Íslendinga um uppeldi barna út frá Íslendingasögunum).

Lars vakti athygli á því að nú styttist i 1000 ára afmæli Brjánsbardaga og hann velti fyrir sér hver eða hverjir myndu taka að sér að minnast hans. Yrðu það Írar, Norrænir menn og/eða Íslendingar. 

Saga Brjánsbardaga hefur m.a. varðveist í Njálu þar sem fjallað er um eftirmál Njálsbrennu, ákkúrat þar sem manni finnst sagan eiginlega vera búin. Hann er talinn hafa átt sér stað föstudaginn langa 23. apríl 1014. Þar áttust við Brjánn konungur og lið Sigtryggs konungs og Sigurðar jarls (hluti þess liðs var málalið Norrænna manna, þar á meðal menn Flosa sem stóð að Njálsbrennu). Talið er að í liði Brjáns hafi verið um 7000 manns og að í liði Sigtryggs og Sigurðar hafi verið litlu færri. Þessari orrustu lauk með því að Brjánn vann en féll síðan, sem frægt er orðið. Féll en hélt velli. 

Í Njálssögu er stórkostlegt ljóð um þennan bardaga þar sem ríðandi valkyrjur slá blóðugan vef úr innyflum fallinna. Vefstólinn er gerður úr vopnum og líkamspörtum með garnir sem ívaf. Á Íslandi og víðar gerðust einnig undur og stórmerki. Á Svínafelli rigndi blóði á hökul prestsins og á Þvottá fannst presti sem opnast hefði hyldýpi við fætur sér. (Frásögn Njálu af þessum atburðum er reyndar full af flóknum trúarlegum táknum sem ég kann ekki nóg um).

Þeim degi er ekki illa varið sem maður gleymir sér við að lesa um Brjánsbardaga. En ég er engu nær því að svara spurningunni um hverjir eigi að minnast hans eða hvort það eigi að minnast hans. Ég var miklu uppteknari af þætti tilviljana í lífinu. Eiginlega er frásaga Njálu af þessum atburði gott dæmi um mátt tilviljana. Hvað hefði gerst ef Flosi hefði farið með liði sínu í bardagann, ef Óspakur hefði ekki slitið bandalagi við Bróður og ef og ef og ef....?

Athugasemdir

[Óli Gneisti (IP-tala skráð) 24.3.2014 kl. 14:20]

Þúsund árum seinna munum við enn hver felldi Brján en ætli það hefði verið þeim manni huggun þegar var verið að rekja úr honum garnirnar?

En allavega muna Írar og minnast.

[Bergþóra Gísladóttir (IP-tala skráð) 24.3.2014 kl. 15:10]

Sjálfsagt ekki. En lýsingin á grimmd stríðsátaka á því miður við enn í dag þótt vopnin séu þróaðaðri. Það má lesa þessar bókmenntir til að sjá þessa grimmd og skynja óhugnaðinn. Nú er okkur færðar flennistórar myndir af limlestu fólki og hrundum húsum heim í stofu og við erum orðin dofin. Ég hef vissulega samúð með Bróður, þótt hann væri bölvaður skúrkur