Gata bernskunnar: Tove Ditlevsen

Gata bernskunnar

Þegar ég var að leita að bók Kristínar Marju Baldursdóttur, Gata mæðranna í  bókasafni Hljóðbókasafnsins, kom líka upp bókin Gata bernskunnar. Sú bók er eftir danska rithöfundinn Tove Ditlevsen (1917 – 1976). Ég hafði ekki lesið þá bók en kannaðist við höfundinn frá því að ég lá í dönsku blöðunum alls staðar þar sem ég komst í þau en þessi blöð fundust ekki á mínu heimili. Tove Ditlevsen svaraði aðsendum bréfum lesenda sem leituðu til blaðsins vegna vandamála til að fá ráðgjöf. Mér fannst þessi dálkur afar merkilegur, sérstaklega þetta með vandamálin, problem. Á mínu heimili tíðkaðist ekki að tala um vandamál. Þó þekkti ég orðið.

Á þessum tíma hafði ég ekki hugmynd um að Tove Ditlevsen væri þekktur rithöfundur í Danmörku. Það lærði ég seinna og fyrirvarð mig  fyrir að hafa haldið að hún væri einhvers konar danskur vandamálasérfræðingur.

Ég ákvað að lesa Götu bernskunnar á undan Götu kvennanna og það er hún sem ég ætla að skrifa um í þessum pistli.

Bókin kom út í Danmörku 1943 og íslenskri þýðingu 1972. Bókin byggir á hennar eigin bernsku, ég veit ekki hvort hún flokkast sem sjálfsævisöguleg skáldsaga. Hún fjallar um líf barnsins og síðar unglings á 5. hæð í bakhúsi á Vesturbrú í Kaupmannahöfn á millistríðsárunum. Þetta eru tímar atvinnuleysis og fátæktar en Ester, svo heitir aðalpersónan, er heppin.  Fjölskyldufaðirinn hefur vinnu.Lesandinn fær að kynnast, fjölskyldu, vinum og nágrönnum með augum barnsins. Athyglisgáfa barna er oft skarpari en fullorðinna, þau veita einnig athygli sem látið er ósagt. Ester gengur vel í skóla en foreldrar hennar vilja ekki að hún fari í menntaskóla, mamma hennar vill að hún læri húshald.

Hún byrjar að vinna fyrir sér á pensjónati en gefst upp og fær síðan vinnu sem ritari á skrifstofu. Stéttaskipting

Vegir ástarinnar er oft grýttir. Ekki síst fyrir stúlku sem finnst hún ekki lengur tilheyra eigin stétt. Hún samsamar sig ekki lengur með fjölskyldu sinni. Ester er full vanmetakenndar og loksins þegar hún er búin að finna ástina, skemmir hún sambandið vísvitandi.

Um Tove Ditlevsen

Tove var afkastamikill rithöfundur. Hún skrifaði ljóð, smásögur, skáldsögur og bækur sem byggðar eru á eigin ævi. Mér finnst þetta merkilegt, því líf hennar var enginn dans á rósum. Hún stríddi við erfið veikindi, fyrst áfengisvanda og síðar eiturlyf. Hún þurfi að leggjast inn á geðdeild.

Það var mikið rót á lífi hennar, hún var fjórum sinnum gift og féll fyrir eigin hendi.

Lokaorð

Mér fannst bókin Gata bernskunnar frábær og er ákveðin í að ná mér í fleiri bækur eftir þennan höfund. Ég er svo heppin að tilheyra kynslóðinni sem kann dönsku nægilega vel til að geta lesið/hlustað á danskar bækur á frummálinu.

Næsti pistill verður um Götu mæðranna.      

Athugasemdir

[Þorsteinn Briem, 8.2.2021 kl. 20:49]

"Gata mæðranna" en ekki kvennanna.

Um 350 íslenskar skáldkonur

[Bergþóra Gísladóttir, 8.2.2021 kl. 23:22]

Kærar þakkir fyrir ábendinguna