Stopp

Ég hef um nokkurt skeið verið að hugsa um hvort það sem í daglegu tali gengur undir heitinu stjórnmálaumræða verðskuldi það heiti. Oftast er rætt um framkvæmdaatriði og peninga, ekki um grundvallaratriði, forsendurnar á bak við gerðirnar. Gott dæmi um það er notkun orðsins forsendubrestur sem nú virðist sitja fastur við eitt fjármálalegt útfærsluatriði. Hann situr þar eins og klessa og engum dettur í hug að hann eigi annars staðar heima.

En forsendur geta verið margvíslegar. Ég ætla að

telja upp nokkrar forsendur sem ég vil að lagðar séu til grundvallar í stjórnmálum. Það eru t.d.:kærleikur, jöfnuður, réttlæti (þar með talið mannréttindi) og sanngirni. 

Í morgun þegar ég sá fréttina í blöðunum vissi ég að ekkert af þessum orðum eru nú talin gild forsenda þegar kemur að því að hjálpa fjölskyldu í vanda. Fjölskyldu með veikt barn sem hefur verið gestur okkar um skeið, hefur verið vísað úr landi. Hún kom vegna þess að líflátshótun vofir yfir. Það voru ekki kærleiksforsendur, réttlætisforsendur og ekki einu sinni sanngirnisforsendur til að hjálpa þessu barni og fjölskyldu þess. Það skyldi hangið á útfærsluatriði á reglum. Reglugerðarbókstafstrú.

Oft finnst mér rithöfundar hafi yfirburði yfir stjórnmálamenn þegar kemur að því að ræða um forsendur ákvarðana sem teknar eru. Þeir eru djúphyggnari. Þeir hafa alla vega hjálpað mér að skilja hið stóra samhengi og hvað skiptir máli.

Í Bræðrunum Karamazov eftir Dostojevskí er þessa sögu að finna:u

"Maður nokkur sagði að hann væri fullur af ást til mannkynsins, hann elskaði það svo mikið að það hvarflaði að honum að hann væri jafnvel reiðubúinn að fórna sér fyrir það. En þessi ást hans til mannkynsins náði ekki til einstaklinganna, hann þoldi návist þeirra illa. Ef hann þurfti að vera einn með manni í herbergi, fannst honum návist hans erfið og fór að hata hann út frá lyktinni eða hljóðunum sem hann gaf frá sér (ekki bein tilvitnun, endursögn eftir minni)." 

Væri þessi maður góður til að stjórna landi? Ég veit það ekki en hann gæti kannski búið til reglur. 

Annar höfundur, Charles Dickens, segir frá því þegar Nicholas Nickleby, æpti Stopp. Hann gerði það til til að stöðva níðingsverk. Hann sagði stopp-hættið svo hátt að það breytti gangi þeirrar sögu. Ég veit ekki hvort Dickens elskaði mannkynið en hann elskaði börn og lýsti þeim sem persónum og kjörum þeirra. Mér finnst hann vera að segja okkur að það sé mikilvægt að kunna að segja Stopp þegar horft er upp á níðingsverk og segja það hátt. Kærleikur er næg forsenda og hver einstaklingur skiptir máli. 

Virkjum kærleikann, hann er sjálfbær.