Illska: Eiríkur Örn Norðdahl

Loksins lét ég verða af því að lesa,bókina Illsku eftir Eirík Örn Norðdahl. Hún kom út 2012 og var keypt hér inn á heimilið sama ár. Hún fékk bæði mikla umfjöllun og mikið lof á sínum tíma. Ég held að það hafi fælt mig frá lestrinum, ég vil vera viss um að feta mína eigin slóð og festast ekki í fari annarra, þegar ég les. Og svo var líka  ríkulega búið að gera grein fyrir því að bókin fjallaði um hræðilega hræðilega atburði og grimmd.

Nú þegar ég er búin, veit ég ekki almennilega hvað mér finnst. Á köflum fannst mér erfitt að lesa þessa bók. Hún er þung í hendi (rúmt kíló) en textinn er ekki tyrfinn í sjálfu sér en ákveðið klúrt tungutak truflaði mig stundum, bæði af því ég er ekki von svona tali en kannski ekki síður vegna þess að mér fannst það ekki segja mér neitt. En hvað um það, ég fann fljótlega að þessum höfundi er mikið niðri fyrir og bókin er útpæld og því lagði ég mig fram um að fylgja honum.  Sagan gerist á tveimur tímaplönum í tveimur löndum. Annars vegar segir frá ungu fólki á Íslandi og hins vegar fólkinu í Litháen sem nær samfellt áralangt styrjaldarástand gerir ýmist að böðlum eða fórnarlömbum.

Unga fólkið Agnes, Ómar og Arnór er menntafólk. Þau eiga sér ólíkan bakgrunn og lesandinn fær að kynnast þeim smám saman eftir því sem sögunni vindur fram. Inn á milli er tölulegur fróðleikur um stríð  og voðaverk. 

Agnes, háskólanemi úr Kópavogi á ættir að rekja til Litháen er að skrifa mastersritgerð. Hún hefur valið sér viðfangsefnið að skoða hvort skyldleiki sé á milli pópúlisma og nýnasisma. Hún kynnist Ómari. Ómar er skilnaðarbarn og hefur alist upp til skiptis hjá foreldrum sínum sem eiga það sameiginlegt að skipta oft um búsetu. Hann er einfari, e.t.v vegna þess að hann verður fyrir erfiðri lífsreynslu. Arnór er barn einstæðrar móður á Ísafirði, ofurgreindur piltur með áráttuhegðun og seinna nýnasisti. Hann verður viðfang Agnesar í rannsókninni og seinna ástmaður. Þessir þrír einstaklingar eru höfuðpersónur, því um þau hverfist frásögnin. Fjórða persóna bókarinnar er Snorri sonur Agnesar og Ómars (eða Arnórs), mér finnst hann nýstárlegasta og best dregna persóna þessarar bókar, hann er enn ómálga en höfundur lætur hann hugsa sitt. Hugsanir barnsins um móður sína og mjólkina eru dásamlegar. 

Þessi bók er samsafn mislangra texta sem lesandinn púslar síðan saman í heildstæða frásögn. Við fáum textabrot um  átök úr einkalífi ungs fólks á Íslandi í nútímanum og helför Gyðinga í litlu þorpi í Litháen. 

Lengi vel hélt ég að ég gæti dregið einhvern lærdóm af því hvernig þessi tvenns konar stríð tengjast en eftir að hafa lesið bókina  finnst mér ég vera jafnnær.  Kannski er ég ekki enn búin að raða púslinu rétt og það er á vissan hátt góð tilfinning að geta haldið áfram að púsla.