Verfallsfréttir frá Milton

 

Þegar verkafólkið í Milton þurfti að horfast í augu við að það gat ekki framfleytt sér af kaupinu sem það fékk í verksmiðjunni, gerði það uppreisn. Vinnuveitandi þeirra hr. John Thornton sagði þeim að það væri ekki mögulegt að hækka launin því þá væri verksmiðjan ekki lengur samkeppnishæf. Útlend fyrirtæki myndu taka yfir markaðinn. Þau skyldu ekki láta sér detta í hug hug að gera verkfall, þá yrði kallað inn verkafólk frá Írlandi. Og þetta gekk eftir. Það var gert verkfall, það var blóðugt og herinn var kallaður til og írskt verkafólk tók við störfunum í verksmiðjunni. 

Þetta gerist í bók Gaskell,North and South frá 1855, ég er var að lesa verkfallskaflann í gær og í morgun þegar ég hlustaði á fréttirnar frá Straumsvík, hugsaði ég um hversu lítið hefur breyst. Enn eru rök atvinnurekanda þau sömu. Reyndar held ég að kjör verkafólks hafi batnað mikið en ég veit þó ekki hvort það ríkir meiri jöfnuður í samfélaginu. En North and South gerist í Bretlandi (Milton er tilbúið nafn í stað Manchester) en Straumsvík er hér og árið er 2016. Nú tíðkast að verksmiðjur og verkefni flutt til fólksins sem gerir litlar launakröfur og stjórnvöld eru ekki með íþyngjandi reglur og skattheimtu.  

Frú Gaskell vildi stuðla að réttlæti og mannréttindum í samfélaginu. Hún gerði það með skrifum sínum. North and South er í rauninni ástarsaga. Hún vissi að þannig skilaði sagan sér best til lesenda. 

Ég er ekki búin með bókina og ég hef að sjálfsögðu meiri áhuga á hvað er að gerast í Straumsvík en í Milton. Ég vona að verkamennirnir standi saman og sýni mátt             samtakanna.  Við þurfum á því að halda. 

Myndina tók ég traustataki af Wikipedíu, hún sýnir verksmiðjurnar í Milton. 

 

 

Ég hef valið mér hið góða hlutskipti

Nú, þegar hef lokið hlutverkið mínu á vinnumarkaði og ber ekki ábyrgð á neinum nema sjálfri mér, geri ég nákvæmlega það sem mig langar til. Og það er margt. Í raun kemst ég ekki yfir verkefnin sem ég set mér fyrir. Aðeins nokkur dæmi: Bókband, yoga, ræktun, Íslendingasögur og grúsk. Mestan tíma tekur þó skokk og bóklestur en nú hef ég fundið leið til að láta það fara saman. 

Ástæða þess að ég skrifa þennan pistil er ekki mont, heldur alvarleg pæling. Er ég að gera rétt, væri ekki nær að gera gagn. Ekki vantar verkefni í samfélaginu. Ætti ég ekki að nýta eitthvað af tímanum til að fylgjast betur með pólitík og reyna að hamla gegn niðurrifinu á opinbera kerfinu, sem komið hefur verið á fót til að hagsbóta fyrir almenning í landinu. Éig er í eðli mínu pólitísk. En ég er raunsæ. En ég læt mér nægja að fylgjast með og kýs að líta pólitíska virkni eins og ævistarfið. Ég er komin í frí og geysist inn í áhugamálaheim eins og kýr sem hleypt er út að vori. Það er svo margt skemmtilegt og tíminn hleypur frá mér. 

Allt í einu verður mér hugsað til þeirra Mörtu og Maríu (Lúkas 10:38-42). Marta klagaði í Jésú þegar systir hennar settist við fóskör meistarans og hjálpaði ekki til við heimilisstörfin. Jésú gaf þá út yfirlýsingu sem enn gildir en er þó enn jafn margræð. "María hefur valið sér hið góða hlutskipti". En hver er meistari dagsins í dag, þegar Guði hefur verið skipt út fyrir Mikla  hvell? Ég hef hreint engan áhuga á geimvísindum, nema ef vera skyldi í fagurfræðilegu tilliti. Og hvar standa hin andlegu málefni þegar heilarannsóknir taka við af að mannlegri dómgreind. Ég stoppa hér því þessi skrif eru að þróast út í einhverja vitleysu.

Minn meistari eru skáldin, lifandi og dauð.  Ég sit við fótskör þeirra, það er mitt góða hlutskipti. Eg hef lesið og hlustað á heil ósköp af skáldskap og alltaf verð ég jafn heilluð þegar skáldið nær mér inn í sinn heim, sem oftast er bærilegri en minn, þótt oftar sé fjallað um styrjaldir, veikind og vandamál í samskiptum fólks en um friðsemd, velmegun og hamingju. Í skáldskapnum er þetta allt miklu bærilegra, því það er ekki í okkar raunalega raunheimi. 

Síðustu þrjá daga hef ég verið að lesa bók frú Gaskell, North and South, um vinnudeilur í Milton (Manchester) um miðja 19.öld. Jafnframt hef ég verið að lesa bók Timur Vermes, Er ist wieder da, 2012 (Aftur á kreik). Bókin fjallar um okkar heim frá sjónarhóli hins upprisna Adolfs Hitlers . Hann er komin aftur á kreik. Satt best að segja eru þessar tvær bækur talsvert ólíkar. 

Tilbreyting er góð, ég flyt mig á milli heima með hjálp skáldskaparins. Ég veit nefnilega að þar er ég gestur og þarf ekki að gera neitt.

Það er gaman að vera í þessu langa fríi og ferðast um í tíma og rúmi.

Og ekki vantar bækurnar í heiminum.