Úr öskunni í eldinn? 19. öldin heillar mig

image

Stundum finnst mér gott að flýja inn í fortíðina ef mér finnst umræðan í samtímanum þrúgandi. Upp á síðkastið hef ég hallað mér að 19. öldinni. Nú er ég að lesa tvær bækur, sitt á hvað. Maður getur ekki lesið margar bækur samtímis en báðar fylla þessar bækur huga minn í augnablikinu og ósjálfrátt ber ég þær saman. 

Önnur bókin er skáldsaga eftir bandarískan rithöfund, Edith Wharton (The House of Mirth), hin er ævisaga Einars Benediktssonar (1. bindi) eftir Guðjón Friðriksson. Það er kannski ekki alveg út í bláinn að bera þessar bækur saman. Hér skal tekið fram að ég er enn stödd í fyrstu bókinni un Einar, sem fjallar ekki síst um föður hans. Hann kemst inn í íslenska yfirstétt með  því að kvænast. Hagar sér illa og er stöðugt blankur. Söguhetjan í The House of Mirth, Lily Bart, fæðist inn í yfirstéttina em faðir hennar verður gjaldþrota. Þá er eina leiðin til bjargar fyrir Lily að gifta sig til fjár. Hún er falleg, gáfuð og eftirsótt og alin upp til að vera yfirstéttarinnar. En hún spilar illa úr stöðu sinni og því fer sem fer. Það má á vissan hátt segja að það geri Benedikt Sveinsson líka á sinn hátt. 

Það sem sér í lagi aðskilur þessi tvö vandræðabörn og styrkur Benedikts, eru stórar og brennandi hugsjónir. Hann er brennandi í andanum fyrir frelsi og lýðræði. Veikleiki hans er vínið. Aumingja Lily hugsar fyrst og fremst um hvernig best sé fyrir hana að klæðast og haga sér, til að hún reiknist til stéttarinnar sem hún vill tilheyra. Ef það örlar á einhverri þjóðfélagssýn hjá henni, hef ég ekki tekið eftir því. Nú máttu lesandi góður giska á hvort þeirra er í uppáhaldinu hjá mér. 

En til baka í nútímann. Það er kannski að fara úr öskunni í eldinn ef forðast á  erfiða og stundum ómerkilega umræðu í nútímanum, að hoppa inn í 19. öldina. Bók Wharton er ekki síst snilldarlega vel skrifuð þegar kemur að því að lýsa orðræðu, sem stundum fær merkimiðann slúður. Allar vita nákvæmlega allt um alla og siðareglur fína fólksins eru hárnákvæmar. Blæbrigðamunur getur skipt máli. Íslenska umræðan, eins og Guðjón lýsir henni, var óvægin en ekki get ég merkt að slúður hafi breytt miklu til eða frá fyrir Benedikt, bóndann á Elliðavatni og síðar sýslumann á Húsavík. Hann var líka karl og þeim leyfðist ýmislegt.

Það sem mér finnst þó allra merkilegast við þennan lestur og samanburð, er hvað orðrómur barst fljótt og vel fyrir tíma nútímafjarskiptamiðla. Það hefði verið fjör á Feisbók hjá opinberum og óopinberum álitsgjöfum 19. aldar.

 


« Síðasta færsla | Næsta færsla »

Bæta við athugasemd

Ekki er lengur hægt að skrifa athugasemdir við færsluna, þar sem tímamörk á athugasemdir eru liðin.

Um bloggið

Bergþóra Gísladóttir

Höfundur

Bergþóra Gísladóttir
Bergþóra Gísladóttir
Ekki bráðung og hef komið víða við því ég er frekar dýr en planta.
Mars 2024
S M Þ M F F L
          1 2
3 4 5 6 7 8 9
10 11 12 13 14 15 16
17 18 19 20 21 22 23
24 25 26 27 28 29 30
31            

Nýjustu myndir

  • C9EB8261-F520-405B-9694-8235B40EF253
  • 290974CD-97E2-455E-9941-73B0F9997E6B
  • 800D7FD8-F6ED-4EB2-B141-653DA0360FE6
  • EA321379-6F18-48B5-A676-355C7607B59A
  • 0741CFBA-0D8F-4AA6-8F32-6676B4769C1E

Heimsóknir

Flettingar

  • Í dag (28.3.): 4
  • Sl. sólarhring: 6
  • Sl. viku: 57
  • Frá upphafi: 186934

Annað

  • Innlit í dag: 4
  • Innlit sl. viku: 49
  • Gestir í dag: 4
  • IP-tölur í dag: 2

Uppfært á 3 mín. fresti.
Skýringar

Innskráning

Ath. Vinsamlegast kveikið á Javascript til að hefja innskráningu.

Hafðu samband