Dauðans óvissi tími: Þráinn Bertelsson

"Hvernig gat hann vitað þetta"?, hugsa ég núna. Ég er að lesa bók Þráins, Dauðans óvissi tími, í annað sinn. Í fyrra skiptið sem ég las hana (2004) fannst mér hún vera spennandi glæpasaga. Núna les ég hana meira sem sögulega skáldsögu um Útrásina í aðdraganda HrunsinS. 

Í bókinni er sagt frá hinum geðþekka rannsóknalögreglumann, Víkiingi og samstarfsfólki hans. Það er verið að rannsaka tvö morð. Í öðru tilviki er um að ræða aldraðan mann sem er úti með barnabörnin sín í þann mund sem verið að ræna banka. Í hinu tilvikinu finnst illa útlítandi lík af manni sem tengist fjármálageiranum. En tengjast þau?

Eins og ég sagði hér á undan, er þetta engin venjuleg glæpasaga. Þetta er lykilskáldsaga þar sem margar persónur líkjast mjög persónum sem við þekkjum af umfjöllun í fjölmiðlum. Ýmist hátt settum persónum í stjórnmálaheiminum eða úr fjármálageiranum, en þær heita öðrum nöfnum. Það er ekki nóg með að þessar persónur séu hlægilega líkar raunverulegum persónum, atburðarásin er líka nauðalík ýmsu sem við könnumst við. Hluti af skemmtilegheitum er að ráða í hver er hver. 

En þetta er ekki bara saga um hvítflibbaglæpamenn, í sögunni er líka sagt frá tveimum drengjum, sem kynntust á meðferðarheimili og verða í gegnu erfiða sameiginlega reynslu einskonar fóstbræður. Drengirnir heita Þormóður og Þorgeir og það er sjálfsagt engin tilviljun að athæfi þeirra minnir meira en litið á nafna þeirra í Fóstbræðrasögu, það er að segja hvernig þeir gætu hagað sér í nútímasamfélagi. 

Bókin hefst á því að segja frá Haraldi Rúrikssyni sem fer í víking í austurveg eftir að hafa sett skipafélag á hausinn sem dró með sér banka í fallinu. Haraldur auðgast vel að hætti víkinga og getur í krafti auðæfa sinn keypt stöndugan banka hér heima. 

Þeim fóstbræðrum gengur ekki eins vel að komast í efni og ráðast í að ræna banka til að eiga fyrir útborgun í líkamsræktarstöð. 

Bókin er afar vel skrifuð, svo vel að oft á tíðum sér maður atburðarásina fyrir sér eins og sviðsetningu í leikhúsi eða í bíómynd. Stundum tekst höfundi svo vel upp að ég hló upphátt, en það geri ég ekki oft við lestur. Ekki spillir að persónurnar á bak við sögupersónurnar eru enn virkar 12 árum seinna í athafna- og stjórmálalífi og hafa lítið breyst. Mig langar að taka lítið dæmi um hversu bókin á enn vel við. Þórhildur réttarlæknir, en hún er gift Víkingi, útskýrir fyrir manni sínum hver sé hin rétta skilgreining á psýkópat.

Endursögn:

Sjúkdómurinn er greindur út frá lista þar sem ákveðnir eiginleikar þurfa að vera til staðar, allir en ekki bara einhverjir. Þetta er nefnilega heilkenni segir Þórhildur.Einkennin eru:

Tilginningalega og eða í samskiptum er geðvillingur tungulipur og yfirborðslegur. 

Hann er sjálfhverfur og hefur háar hugmyndir um sjálfan sig, skortir iðrun eða sektartilfinningu, skortir hluttekningu. 

Hann er svikull og stjórnsamur. 

Hann hefur grunn tilfinningaviðbrögð. 

Félagsleg frábrigði sem einkenna geðvillinginn eru þau að hann er fljótfær, kann illa að stjórna hegðun sinni, þarf á spennu að halda, skortir ábyrgð. 

Hegðunarvandi kemur snemma í ljós hjá geðvillingum.   

En sagan er ekki bara fyndin og spennandi, hún er líka sorgleg, þegar maður hugsar til örlaga drengjanna af meðferðarstofnuninni, sem átti að bæta þá. Hún er líka grimm ádeila á samfélag sem er orðið svo þróað að það er lítið upp úr því að hafa að ræna banka utan frá. Það gera bara smákrimmar. Alvöruglæpamenn ræna banka innan frá og hafa rétt sambönd. 

Myndin er barnateikning efti son minn. Birt án leyfis.