Skömmin bítur fórnarlambið, ekki hinn seka

Ég veit ekki hvort hún vinkona mín gerði sér grein fyrir hvað hún var að leggja á mig, þegar hún rétti mér bókina: Hägring 38 eftir Kjéll Westö. Þessa bók verður þú að lesa, þú verður enga stund.

Ég var ekki fljót að lesa þessa bók, hún er kannski á léttu máli en efni hennar er engin léttavara. Hún gerist í Helsingfors 1938 og segir frá lífinu nokkurra menntaðra sænsktalandi Finna, sem hafa haldið saman síðan á námsárunum. Aðalpersónur bókarinnar eru lögfræðingurinn Clace Thune og nýráðinn ritari han, frú Wiik. Clace er frjálslyndur og vel meinandi. Í upphafi vitum við lítið um frú Wiik en það slær mann hvað stéttamunurinn er afgerandi og útilokar eðlileg samskipti. Wiik á sér fortíð sem hún segir ekki frá þegar hún er ráðin og lesandinn fær vitneskju um smátt og smátt. Það er eitt af því sem gerir þessa sögu spennandi. Hitt sem viðheldur spennunni er þrúgandi ástand heimsmálanna, sem ,,vinirnir" hafa skiptar skoðanir á. Það er sem þrengt sé að úr mörgum áttum. Annars vegar er óuppgerð fortíð borgarastyrjaldarinnar hins vegar framtíð stríðs. Það er þegar búið að finna fórnarlömb og réttlætingu. 

Meðan ég las fylgdist ég með fréttum af stríðsátökum stríðanna ,,okkar" og velti fyrir mér hvort það væru einhverjar hliðstæður að finna. Mér fannst svo vera.

Við erum alltaf að sjá þess dæmi, hvernig skömmin bítur fórnarlamb sitt en ekki þann seka. Þetta er undarleg mótsögn. 

Þetta var sem sagt ekki beinlínis létt sumarlesning eins og það er orðað. Það sem mér fannst bókin segja skírast var þetta. Það er stöðug viðleitni hins seka, gerandans, að reyna að koma sökinni yfir á fórnarlamb sitt. Umhverfi sem umber ofbeldi er samsekt.  Ég þekkti ekki höfund þessarar bókar en hef nú lesið mér til. 

Ég mæli með þessari bók.