Auðnaróðal: Sverrir Jakobsson

 

Í bókinni Auðnaróðal skoðar Sverrir Jakobsson íslenskt samfélag Sturlungaaldar út frá samtímaheimildum og leitast við að ráða í pólitískar sviptingar þessa tíma. Bókin skiptist í 4 kafla og sýna kaflaheitin að nokkru leyti þá þróun sem er í gangi. 

1. Klerkar breyta samfélagi

2. Samruninn

3. Höfðingjastéttin eyðir sjálfri sér

4. Kóngsins menn

Bókin hefst á því að segja frá pólitískum sviptingum sem verða eftir að kristni hefur verið lögleidd á Íslandi. Þar er ekki verið að tala um uppljómun andans eða auðmjúkt hugarfar. Heldur um nýja valdastétt, tilflutning valds. Kirkjunni var að hluta til stýrt erlendis frá og hafði þörf fyrir eina yfirstjórn. Valdið sem fyrir var í landinu var dreift á goðorðsmenn og var bundið við persónur og var ekki svæðisbundið. Í fyrstu féll vald höfðingja og klerka að miklu leyti saman en síðar var gerð krafa um aðskilnað kirkju og veraldslegs valds. 

Svæðisbundið vald á Íslandi varð fyrst til þegar með sóknum kirkjunnar. Kirkjan átti einnig frumkvæði að því að koma á skattheimtu (tíund). Allar breytingar þessa tíma urðu til við víxlverkan þessara tveggja afla, veraldlegra höfðingja og kirkju. Að lokum fór það þó svo að höfðingjar völdu þann kost að styrkja vald sitt með því að fela Noregskonungi að horfa til með sér. Svæðisbundið ríkisvald varð til og nú fylgdi því framkvæmdavald og dómsvald . Enn var þó togast á um hvar löggjafarvaldið skyldi liggja.

Það er vonlaust verk að ætla að rekja þetta í stuttu máli. Þess vegna bókin. Og maður þarf ekki bara að lesa þessa bók, sem er mikil nafnasúpa og ættarflækjur, maður þarf að hafa talsverða forkunnáttu til að geta meðtekið boðskapinn. Ég var svo heppin að ég hafði lesið Sturlungu en það nýttist þó ekki sem skyldi, því ég hafði ekki lesið hana með réttu hugarfari. Ég las hana sem spennubók, hryllingssögu eða reifara og skautaði yfir ættartengsl og flækjur eins mikið og samhengið leyfði. Það mætti gera margar hryllingsmyndir út frá efni þessarar bókar og heitar ástarsögur. En Sverrir heldur sig við að greina, skilja, draga ályktanir og útskýra. Hann gjörþekkir efnið og virðist ekki eiga í neinum vandræðum við að halda utan um ættir og tengsl ætta. 

Eitt af mörgu sem þessi bók dregur fram, er að á Íslandi ríkja ættir, hér var ættarsamfélag og ríkum ættum fylgja völd. Ósjálfrátt hugsa ég að lítið hafi breyst. Nema mannvígin, þökk sé erlendu valdi, Noregskonungi. Liggur í þessu ábending um að skoða betur hvort vert væri að kanna frekar inngöngu Íslands í Evrópusambandið :)?

Þetta er skemmtileg bók en mér fannst, eins og fyrr sagði, erfitt að henda reiður á persónum og tengslum þeirra. Það er nefnilega mikil hreyfing í þessari bók. Höfðingjar tengjast,  deila, berjast, sættast og gera aftur bandalög sín á milli. Endalaust.

Næst þegar ég les Auðnaróðal, ætla ég að vera búin að prjóna eða hekla dúkkur, í anda helstu persóna sem við sögu koma og stilla þeim upp eins og tindátum til að átta mig betur á framgangi mála. Ég er þegar farin að hlakka til og hef ákveðið að hafa Sighvat í blárri kápu.

Myndin er tekin í göngunum, undir gamla Reykholtsbænum sem liggja að Snorralaug. Þarna er sagt að Snorri hafi verið drepinn.

 

Arnaldur Indriðason: Petsamó

 

Nú hef ég lokið við að lesa Petsamó eftir Arnald Indriðason og velti fyrir mér, hvað það sé við Arnald sem lætur hann bera af öðrum glæpasögurithöfundum. Það er sjálfsagt ekkert eitt heldur margt og mig langar til að setja á blað, hvað mér finnst einkenna þennan höfund.

Í fyrsta lagi skrifar hann góðan texta, svo góðan að maður tekur ekki eftir því. Samtölin eru eðlileg og hann skapar persónur, sem eru svo lifandi að manni finnst að maður myndi þekkja þær ef maður myndi rekast á þær af tilviljun. Jafnvel aukapersónur eru svo vel dregnar að stundum minnir handbragð Arnaldar á teiknara sem rissar upp myndir af fólki með fáum dráttum. Þetta gerir Arnaldur án þess að það hvarfli að manni að nota orð eins og klisjukennt.Aðalpersónurnar byggir hann upp og lætur þær þróast bók eftir bók.

Arnaldur er meistari í því að ná tíðaranda liðins tíma. Sögur hans færa mann inn í liðinn tíma, hann er nokkurs konar laumusagnfræðingur. Í Petsamó dregur hann upp mynd af styrjajdaráunum seinni. Stríðið kom öðru vísi við okkur Íslendinga en stríðandi þjóðir. Hér olli það umróti á lífsháttum fólks sem má líkja við byltingu. Arnaldur nær vel blæ þessara ára og lýsingar hans eru ekki svarthvítar, hann notar alltaf allan litaskalann.

Það sem mér finnst enn eitt einkenni Arnaldar er hversu framgangur sögunnar er hægur og oft lágvær. Það er enginn asi á karakterum Arnaldar og ég kann því vel. Þeir sem hafa tekið að sér að ráða gátuna, ná fyrst og fremst árangri með samtali. Þeir skapa nánd og stundum trúnað og að lokum geta þeir raðað saman heillegri mynd. Þess vegna var ekki laust við að ég fylltist efasemdum þegar, sagan í Petsamó þróaðist yfir í að verða hasar. Ég kunni ekki almennilega við það. En Thorson er engin hetja frekar en Erlendur og hann vinnur enga sigra í þeim átökum. Hasar kemur vel út í spennumyndum en ég veit enn ekki hvort ég kann við slíkt í bók eftir Arnald Indriðason.

Að loknum lestri á Petsamó get ég einbeitt mér að lestri Auðnaróðals eftir Sverri Jakobsson en ég hef verið að lesa þessar tvær bækur samhliða. Ég er nú þar stödd þar sem verið er að fjalla um átökin í kring um Hólastað og Guðmund góða. Sverrir á það sameiginlegt með Arnaldi að hann kryddar ekki frásögn sína með hasar og æsilegum lýsingumm á átökum. Þó væri næg tilefnin. Í staðinn einbeitir hann sér í að kortleggja tengsl höfðingja og ekki síst hvernig þeir styrkja þessi tengsl í gegnum giftingar og með samböndum við ástkonur, frillur. Auðnaróðal fjallar um tíma mikilla sviptinga og ég vænti þess að við bókarlok viti ég meira um hvað Sverrir telur að hafi verið hreyfiafl sviptinga þessara tíma.

Já, það er nóg til af spennandi lestrarefni og sumt má eða þarf maður að lesa oft. Það er ekki verra.

Bókabiðlisti: Með margar bækur í takinu

Þegar ég hafði lokið við að lesa um leiðindagaurinn Felix Krull ákvað ég að bæta mér það upp meað því að lesa skemmtilegri bækur. Nú er ég með þrjár bækur í takinu. Ég les Arnald Indriðason, Petsamo, til að fá spennu í lífið, Sverri Jakobsson, Auðnaróðal til að verða fróðari og Gyrði Elíasson, Langbylgja, til að næra andlegheitin. Þetta er góð blanda. 

Arnaldur er sjálfum sér líkur. Nú eru það félagarnir Flóvent og Thorson sem glíma við að leysa glæpagáturnar. Ég kann vel við þá, þeir eru ekki alveg eins hæggengir og inn í sig og Erlendur. Ég sakna Sigurðar Óla ekki neitt, reyndar virtist hann örlítið vera farinn að mannast í seinni bókunum. Samvinnan við Erlend gerir honum gott. Svo nú hef ég áhyggjur af honum þegar þeir Arnaldur og Erlendur sleppa af honum hendinni. 

Auðnaróðal, Sverris er strembnari bók en ég átti von á. Hún er engin léttlestrarútgáfa af Sturlungu, þótt hún sé næstum um sama fólkið og sama tíma. Ég þarf sjálfsagt að lesa hana nokkrum sinnum til að ná efninu þokkalega. 

Langbylgja Gyrðis er safn örsagna sem hver um sig er eins og ljóðræn smásaga, sem stundum er brandari. Það er svo gaman að sjá hvernig Gyrðir leikur sér með orð og hugmyndir. Og það er merkilegt hvernig honum tekst að láta textann vera fyndinn og sorglegan í senn. 

Þessar þrjár bækur eru þægileg blanda og áreiðanlega holl. Ekki veitir mér af því ég er slíkur ræfill, með tvær hækjur. En ég ætlaði ekki að skrifa um það hér, heldur um hversu bækur eru fólki mikilvægar og hollar. Og ég þarf engu að kvíða. Þegar ég hef lokið við þessar þrjár bækur, bíða aðrar. Ég er búin að gera mér lista yfir bækur sem bíða lestrar, bókabiðlista. Það er ánægjulegra við hann að eiga en biðlista sjúkrahúsanna. 

 

Myndin er af blómateppi sem ég var að hekla, en hekl og prjón er líka heilsulind 

Ódámurinn Felix Krull

Ódámurinn Felix Krull

Í bókinni Felix Krull segir Tomas Mann frá samnefndri persónu. Hann er látinn segja sjálfur frá. Fyrst greinir hann frá því að hann sitji í fangelsi og síðar segir hann frá barnæsku sinni og uppvexti. Faðir hans er  vínframleiðandi en fer á hausinn og styttir sér síðan aldur. Fjölskyldan hafði lifað við góð efni en nú breytist hagur hennar. Móðir Krull fer að vinna en hann sjálfur ætti með réttu að ganga í herinn en kemur sér undan því með því að leika fávita. Velgerðarmaður hans leggur á ráðin við hann og leggur til að hann finni sér starfa á hóteli. Það gengur eftir.  Krull fær vinnu á lægsta þrepi en vinnur sig upp. Hann lætur sér það ekki nægja, heldur bætir kjör sín sjálfur með prettum.

En hugur hans stefnir enn hærra. Hann dreymir um að tilheyra efnaðri yfirstétt og lifa í vellystingum. Og það merkilega gerist, hann fær ósk sína uppfyllta. Fyrrverandi viðskiptavinur af hótelinu kemur til hans og biður hann um að skipta við sig á hlutskipti, hann taki við þjónsstarfinu og Krull verði tímabundið aðalsmaður.

Krull á að taka að sér að fara í heimsreisu og skrifa foreldrum herramannsins og rekja ferðasöguna. Allt gengur að óskum framan af og svo endar sagan. Lesandinn fær aldrei að vita framhaldið og hvers vegna Krull situr inni.  Mann náði ekki að ljúka verkinu, bókin kom út 1954 (Það sem hann var búinn með) en hann lést 1955.

Ég syrgi það ekki þótt Mann lyki aldrei bókinni um Felix Krull. Ég hef sjaldan eða aldrei kynnst eins leiðinlegri persónu. Hann er sjálfumglaður montrass, óheiðarlegur og sjálfselskur í þokkabót.

En hvers vegna skrifaði Mann þessa bók. Ég á erfitt með að ímynda mér það. Sagt er að Mann hafi fylgt þekkti bókmenntahefð, að skrifa skúrkabók. Einnig er sagt að hann hefi jafnvel verið að skopast að þekktum persónum. Það er sjálfsagt rétt, en ég trúi því ekki að maður eins og hann hafi skrifað bók nema honum lægi eitthvað á hjarta.

Og af hverju var hún valin til þýðingar á íslensku af einum okkar besta þýðanda, Kristjáni Árnasyni. Bókin kom út hér 1982. Hefði ekki verið nær að þýða Töfrafjallið?

Ég kann ekki svör við þessu en hef lesið mér til um að Tómas Mann hafi byrjað á þessari bók þegar 1910,  þótt hann lyki henni ekki fyrr enn 1954.

Mér detta einungis í hug tvær skýringar. Sú fyrri er, að ég skilji einfaldlega ekki bókina. Síðari skýringin er sú, bókin sé að einhverju leiti úrelt. Að Tómas Mann hafði ætlað með bókinni að fjalla um mikilvæga hluti, sem tengdust stéttaskiptingu en hafa á okkar tíma tekið á sig aðra mynd, því stéttaskipting er vissulega ekki úr sögunni. Þessu tengist ef til vill að bókin fjallar að hluta til um nautnalíf, ekki síst forboðið nautnalíf. Að vissu leyti fjallar bókin einnig um að njóta lista og fagurra hluta. Heldra fólk átti vissulega meiri möguleika til að hafa aðgang að öllu því sem hugurinn girntist, ekkert hindraði það í að njóta nema e.t.v. ríkjandi siðferðiskröfur og einstök tabú. Svo er vissulega enn,  en öll umgjörð um þennan veruleika er breytt, þess vegna er bókin úrelt.

Allt sem ég hef skrifað um lestur minn á Felis Krull hér, ber þess merki að mér leiddist bókin og skildi hana ekki. Við það verður að una, ég myndi ekki lesa hana aftur nema fyrir háa borgun.

Myndin sem fylgir er af mosavegg í þyskri bókabúð

Feitasti maður Íslands

Breyttir tímar, saga í Langbylgju Gyrðis.

Það er langt síðan ég hef skrifað um bækur. Það er ekki vegna þess að ég sé hætt að lesa, það er vegna þess að bókin sem ég ætlaði að skrifa um þvældist svo fyrir mér. Ég vissi ekki hvað hvað ég gat sagt um Felix Krull eftir Tomas Mann. Mér líkaði hún ekki og fannst að ég  þyrfti að rökstyðja það vel því  þarna var  á ferðinni, bók eftir frægan rithöfund og Nóbelsverðlaunahafa.
Til að ná úr mér ónotunum eftir Felix Krull,  dembdi ég mér í að lesa þær bækur sem ég átti ólesnar eftir Arnald Indriðason, Skuggasund, Röddina, Svörtuloft og Vetrarborgina. Ég tel þær upp í þeirri röð sem ég las þær. Nýjustu bókina las ég ekki því ég ætla að geyma mér hana til jólanna. Ég kann ekki að skýra vanrækslu mína á að lesa Arnald,  trúlega hef ég fengið þá meinloku í höfuðið að halda mig frá glæpasögum. Sú hugmynd kemur reglulega upp hjá mér.
Að Arnaldi loknum, hóf ég lestur á bók Gyrðis Elíassonar, Langbylgju og það var hún sem fékk mig til að setjast við tölvuna og halda áfram þar sem frá var horfið að skrifa um bækur.
Ég nota bækur eins og pillur til að láta mér líða vel. Stundum knúin áfram að fróðleiksþörf, stundum þarf ég bækur um tilvistarvanda mannsins, stundum þarf ég spennandi bækur sem fá mig til að gleyma áhyggjum. Bækur lækna svo margt. Bækur Gyrðis nota ég sem smyrsl fyrir sálina. Allt þetta var óþarfur útúrdúr.
Í Langbylgju fjallar ein sagan um erfiðleika drengs. Hann segir frá því, þegar pabbi hans var tilnefndur sem feitasti maður Íslands og rauk beint af stað með að undirbúa sig undir keppnina feitasti maður Evrópu. Innkaupapokarnir þyngdust og heimilisfaðirinn át og át. Drengurinn missti lystina og móðir hans líka. Hann var næstum orðinn að engu. Það er svartur húmor sem einkennir þessa sögu en ég hef samúð með drengnum og móður hans.
Allt í einu sló það mig að þessi feitasti maður Íslands minnti mig á eitthvað nýlegt dæmi. Var ekki fjármálaráðherrann okkar, sem er svo huggulegur og vel til fara,  að segja að við hefðum aldrei haft það betra? Og kom ekki í ljós að það höfðu það ekki allir jafn gott og hann? Mikið rétt en Gyrðir er örugglega ekkert að hugsa um hann.
En svona eru bækur. Þegar þú lest verður til nýr skilningur, skýringar sem þú þarft hér og nú.
Kannski vinnur feitasti maður Evrópu keppnina í Póllandi og kannski mun fjármálaráðherranum líða enn betur.

Myndin er af bláklulku, ekkert blóm lætur eins lítið yfir sér og bláklukkan. Hún sem er svo fallegt. 

 

Lifandi dýr eru ekki matvæli

Lifandi dýr eru ekki matvæli

Eftir að hafa horft á Kastljósþátt sjónvarpsins um þrautpíndu hænurnar sem ég hef verið að borða eggin úr, átti ég einhvern veginn von á að fá frekari fréttir af því hvernig þeim liði. Er ekki örugglega búið að  koma þeim til hjálpar? Og hvað á að gera við dýraníðingana? Fá þeir ekki makleg málagjöld, eins og sagt var í ævintýrunum.

Um þetta hef ég  ekkert heyrt enn  en ég hef heyrt, því meir hefur verið fjallað um svik við neytendur. Ótal hugmyndir hafa verið reifaðar um hver beri eiginlega ábyrgðina. Það er eins og að neytendur séu aðalþolendurnir og hænurnar hafi gleymst.

Þessi viðsnúningur kemur illa við mig. Ég er fædd og uppalin í sveit og þá var okkur uppá lagt að bera umhyggju fyrir líðan dýra og það var ljótt og skammarlegt að vera vondur við dýr.

Reyndar er ég nú þeirrar skoðunar að manninum sé eiginlegt að hafa samúð með dýrum. Hann er þannig skapaður að hann er fær um að setja sig í annarra spor og breyta rétt. Svona er manneskjusýn mín jákvæð. Ég man enn hvað mér fannst kvæðið um Gimbil sorglegt.

 

Gimbillinn mælti

og grét við stekkinn:

“Nú er hún móðir mín
mjólkuð heima,
því ber ég svangan
um sumardag langan
munn minn og maga
að mosaþúfu.”

Gimbill eftir götu rann,
hvergi sína mömmu fann,
þá jarmaði hann;
hann jarmaði svo sáran,
gullbúinn gimbill,
í grænkunni lá hann.

 

Og Heiðlóukvæði Jónasar.

Snemma lóan litla í

lofti bláu,,dirrindí”

undir sólu syngur:

,,Lofið gæsku gjafarans,

grænar eru sveitir lands,

fagur himinhringur.

Eg á bú í berjamó.

Börnin smá í kyrrð og ró

heima í hreiðri bíða.

Mata ég þau af móðurtryggð,

maðkinn tíni þrátt um byggð

eða flugu fríða.”

 

Lóan heim úr lofti flaug

( ljómaði sól um himinbaug,

blómi grær á grundu)

til að annast unga smá.

Alla étið hafði þá

hrafn fyrir hálfri stundu.

 

Öll börn ættu að alast upp við dýr og ljóð. Þá fengjum við ekki fullorðið fólk sem umgengst dýr eins og dauða hluti.

Að Kastljósi loknu las ég mér til um dýravernd (lög um velferð dýra). Ekki vantar góðan ásetning. Er ég ein um það að finnast það ankannalegt að eftirlitsskylda með velferð dýra skuli vera hjá Matvælastofnun. Er þetta ekki svolítið eins og fela mannætum eftirlit með mannréttindum? Nei nú geng ég of langt.

Nei, það er víða pottur brotinn varðandi meðferð dýra og allt of lítið eftir af persónulegu sambandi manns og dýrs sem ég ólst upp við, þar sem flest  dýr áttu sér nafn. Það sem hefur breyst er umgjörðin um dýrahaldið, dýrin eru hlutgerð. Þau eru matvæli. Væri ekki ráð að virkja, það sem ég held að sé meðfædd meðlíðan með dýrum og hætta að hlusta á að dýrahaldarar hafi ekki efni á úrbótum, ekki strax. Mig minnir að svínabóndi hafi fengið sex ára frest til að laga stíur fyrir gylturnar sem voru með svöðusár vegna þess að rimlarnir skárust inn í holdið.

Og svo þarf að hafa í huga hvað vammir þessara manna skemma fyrir bændastéttinni í heild. En flestir bændur láta sér annt um líðan dýranna sinna.

Myndin sem fylgir er af hænum Arnórs Krisjánssonar frænda míns. Ég hnuplaði þessari mynd af feaisbók og vona að hann fari ekki í mál við mig. 

Hvernig líður ömmu þinni?

Hvernig líður ömmu þinni?Í gamla daga þegar ég fór á bæi og hitti fólk, var ég oft spurð þessarar spurningar. Amma bjó heima hjá okkur og tekin að reskjast. Þó yngri en ég er núna. Ég var alltaf í vandræðum með að svara þessu. Amma talaði ekki mikið um líðan sína en ég vissi að hún var með líkþorn á tveimur tám og blóðþrýstingurinn var of hár. Læknirinn hafði ráðlegt henni að passa mataræðið. Vildi fólk fá að vita um þetta? Hún er hress, sagði ég. Heim komin sagði ég ömmu að þessi eða hinn hefði spurt um líðan hennar. Ég held að henni hafi þótt vænt um að fólk hugsaði til hennar.

Nú er öldin önnur. Leiðari Fréttablaðsins í dag ber yfirskriftina: Lyfjuð þjóð. Leiðarinn fjallar um óhóflega lyfjanotkun Íslendinga. Við skerum okkur úr. Það koma alltaf til svona rokur. Fjölmiðlar hneykslast.

Ég virði fyrir mér meðalaskjóðuna mína. Síðast þegar ég fór til læknis og bar mig upp við hann, talaði hann um að það þyrfti að verkjastilla mig. Ég hafði ekki heyrt þetta orðalag áður. Og nú tek ég þrjár tegundir af verkjalyfjum og ég er ekki einu sinni komin inn á biðlistann sem líklega bíður mín.

Eftir að hafa lesið Fréttablaðið tók ég mér góða stund með að athuga tölfræði Landlæknisembættisins um biðlista. Þeir eru margir, næstum eins margir og sjúkdómarnir sem  ég kann nafn á. Biðlistinn sem ég fer væntanlega á segir mér að miðjugildið fyrir bið þar sé 37 vikur. Er þetta gott, vont eða ásættanlegt. Ég veit það ekki. Ég veit að margir eru mikið meira veikir en ég. Það bætir ekki líðan mína neitt, gerir mig bara hrygga.

Og ég velti fyrir mér hvort lyfjanotkunin í landinu tengist ekki á einhvern hátt bið fólks á biðlistum. Er ekki líklegt að fólk verði kvíðið, þunglynt og að það sofi illa? Í leiðaranum, Lyfjuð þjóð talar leiðarahöfundur um að oft geti sálfræðiviðtöl eða  meðferð komið að gagni. Hann nefnir sem dæmi atferlismeðferð. Ég veit að það er rétt en hér er vinna sálfræðinga ekki styrkt af sjúkrakerfinu. Hún er því of dýr fyrir marga sjúklinga. Pillur eru ódýrari.

Ekki veit ég hvort ömmu börnin mín eru nokkurn tíma spurð, Hvernig líður ömmu þinni eða hverju þau myndu svara. Kannski myndu þau segja hún er hress ef hún er með hækjurnar. Það sem fólk spyr um núna er: Fer ekki að koma að ömmu þinni á biðlistanum? Að minnsta kosti er ég oft spurð og það er eins og það sé mér að kenna að ég hef bara ekki hugmynd um það.

Myndin er af kaffikvörn ömmu minnar og staukur undan kaffibæti

Ekki tímabært að ausa fé í gæluverkefni

Ekki tímabært að ausa fé í gæluverkefni

Þannig hljóðar fyrirsögn Fréttablaðsins, sem samin er af tilefni af því, að lagt hefur verið fram fjárlagafrumvarp ársins  2017. Greininni fylgir graf, sem fangaði hug minn. Ég er mikill grafaðdáandi því ein mynd birtir oft meiri fróðleik en mörg orð. En ég hrífst líka stundum af myndrænu hliðinni og virði þau fyrir mér  sem listaverk. Þetta graf er listrænt. Þarna er sýnd tölfræðileg arfleifð bankahrunsins (grafið spannar árin 2004 til 2016). Fyrst fannst mér myndin vera af heysátu og svo fór ég að hugsa um bagga, skuldabagga.

Ég sagði að gröf vektu hjá mér listrænar kenndir og áður en ég vissi af var ég farin að rifja upp kvæði Jónasar, Alþingi hið nýja.

,,Bera bý

bagga skoplítinn

hvert að húsi heim“

Þetta er alveg lygilega gott ljóð og á reyndar enn vel við. En aftur að greininni. Efnislega virðist hún vera samantekt á einhverju sem fjármálaráðherra hefur sagt eða gæti hafa sagt -Við  þurfum að spara – og -Við þurfum að halda vel utan um fjármál ríkisins.

En það sem vekur furðu mína er fyrirsögnin. Hvað er átt við með gæluverkefni? Biðlistakonan, ég, fór strax að velta fyrir mér hvort þarna væri mögulega átt við, að bæta þjónustu heilbrigðiskerfisins. Vonandi ekki. Er kannski átt við bruðlið við að skapa öryrkjum mannsæmandi kjör?

Ég kann ekki að ráða í fyrirsögnina. Við lifum á spennandi tímum en þeir eru ekki jafngóðir fyrir alla svo mér datt ekkert betra í hug en að hafa þetta blogg í lengra lagi og birta ljóð Jónasar um Alþingi hið nýja í heild sinni. Sá sem les það til enda fær skerpta sýn á hvað Alþingi er.

Myndin er ljósmynd af Fréttablaðsgrafinu.

Ljóðið er sótt á netið

Alþingi hið nýja

(1840)

Hörðum höndum
vinnur hölda kind
ár og eindaga;
siglir særokinn,
sólbitinn slær,
stjörnuskininn stritar.

Traustir skulu hornsteinar
hárra sala;
í kili skal kjörviður;
bóndi er bústólpi,
bú er landstólpi,
því skal hann virður vel.

 Fríður foringi

stýri fræknu liði,

þá fylgir sverði sigur; 

illu heilli
fer að orustu
sá er ræður heimskum her.

Sterkur fór um veg,
þá var steini þungum
lokuð leið fyrir;
ráð at hann kunni,
þó ríkur sé,
og hefðu þrír um þokað.

Bera bý
bagga skoplítinn
hvert að húsi heim;
en þaðan koma ljós
hin logaskæru
á altari hins göfga guðs.

Vissi það að fullu
vísir hinn stórráði.
Stóð hann upp af stóli,
studdist við gullsprota:
„Frelsi vil eg sæma
framgjarnan lýð,
ættstóran kynstaf
Ísafoldar.

Ríða skulu rekkar,
ráðum land byggja,
fólkdjarfir firðar
til fundar sækja,
snarorðir snillingar
að stefnu sitja;
þjóðkjörin prúðmenni
þingsteinum á.

Svo skal hinu unga
alþingi skipað
sem að sjálfir þeir
sér munu kjósa.
Gjöf hefi eg gefið,
gagni sú lengi
foldu og firðum
sem eg fremst þeim ann.“

Þögn varð á ráðstefnu,
þótti ríkur mæla,
fagureygur konungur
við fólkstjórum horfði;
stóð hann fyrir stóli,
studdist við gullsprota,
hvergi getur tignarmann
tígulegri.

Sól skín á tinda.
Sofið hafa lengi
dróttir og dvalið
draumþingum á.
Vaki vaskir menn,
til vinnu kveður
giftusamur konungur
góða þegna

 

Jónas Hallgrímsson